Hommels: de beste keuze voor de bestuiving van je kiwiplanten

In de bestuiving en vruchtzetting van kiwiplanten schuilt een grote uitdaging. Ze zijn namelijk tweehuizig. Dat betekent dat er zowel mannelijke als vrouwelijke planten bestaan. Omdat enkel de vrouwelijke planten vruchten voortbrengen, proberen telers zo weinig mogelijk mannelijke planten te kweken. Sommigen werken zelfs zonder mannelijke planten en vernevelen of verstuiven kiwipollen. Als er toch mannelijke planten aanwezig zijn, vertrouwen veel telers op natuurlijke bestuivers (bv. solitaire bijen, zweefvliegen) of honingbijen om bestuiving te garanderen. Soms verloopt dit echter niet naar wens als er tegelijkertijd andere meer aantrekkelijke bloemen bloeien. 

Bovendien dekken telers hun kiwiplanten steeds vaker af met hagelnetten of plastic waardoor bestuiven moeilijker wordt. In tegenstelling tot honingbijen, leveren onze hommels goed werk in deze overdekte gewassen. In 2016 werden in Frankrijk proeven opgezet en de resultaten tonen dat onze hommels uitstekend werk leveren. Als er voldoende mannelijke planten synchroon met de vrouwelijke bloeien, kunnen er prima resultaten behaald worden met 12 nesten per hectare. Dat was bij onze proeven ook het geval. Het hypermoderne Flying Doctors^® System van Biobest behaalde gelijkaardige resultaten onder deze omstandigheden, maar is echter vooral ontworpen voor boomgaarden met geen of onvoldoende mannelijke planten of ingeval van asynchrone bloei. Dan zien we dat de Flying Doctors^® nesten betere resultaten opleveren. Biobest heeft de geschikte hommelnest voor alle omstandigheden.

Biobest en Zespri zetten in mei 2016 proeven op in Zuidwest-Frankrijk om te tonen hoe efficiënt hommels kunnen werken onder hagelnetten. Voor deze proeven werd een Gold3 boomgaard van 1 hectare in twee percelen verdeeld door een hagelnet. Het ene stuk werd bestoven met twee Multi-Hives (vergelijkbaar met zes gewone nesten). Voor het andere stuk werden zes Flying Doctors^® nesten gebruikt.  De Flying Doctors^® nesten zijn voorzien van een dispenser die gevuld kan worden met kiwipollen die vooraf verzameld worden. Als de hommels hun nest verlaten, plakken de pollen aan hun pootjes en lijfje, waardoor ze deze naar de kiwibloemen brengen.

Op elk perceel hebben we een bepaald aantal bloemen afgeschermd met een zak en enkel met de hand bestoven. Deze bloemen fungeerden als ‘gouden standaard’ voor optimale bestuiving.

Om de kwaliteit en de opbrengst na te gaan, hebben we het gemiddelde vruchtgewicht en het aantal zaden per plant gemeten. Op het vlak van gewicht behaalden de hommels net iets betere resultaten dan de handmatige bestuiving. Toch was het verschil niet significant.

Als we het aantal zaadjes per vrucht vergelijken, behaalden zowel de Multi-Hives als de Flying Doctors^® betere resultaten dan de handmatige bestuiving. Multi-Hives zorgden voor 5 % meer zaadjes en Flying Doctors^® nesten voor 4 % meer, wat toch een significant verschil is.

Conclusie voor de kiwiteler: als je iedere bloem zorgvuldig handmatig zou bestuiven, zou je bijna hetzelfde kunnen bereiken als onze hommels. Daar staan echter flink wat stress en hoge arbeidskosten tegenover. Onze hommels leveren beter werk tegen een scherpe prijs. Als er voldoende mannelijke planten synchroon in bloei staan met de vrouwelijke, maak je best gebruik van onze Multi-Hives. Als dat niet het geval is, kies je beter voor vooraf verzamelde pollen in combinatie met onze Flying Doctors^® nesten.

Op beide percelen werd hommelbestuiving vergeleken met handmatige bestuiving. Deze laatste werd gebruikt als de standaard voor optimale bestuiving. 

Aantal zaden per vrucht (indicatief voor de kwaliteit van de bestuiving) en individueel vruchtgewicht (indicatief voor vruchtkwaliteit) per behandeling. Verschillende letters geven aan dat de waarden statistisch significant zijn.